Συμφωνία-σταθμός για τον νόμο για την τεχνητή νοημοσύνη

Μετά από διαβουλεύσεις που έλαβαν τον γνωστό χαρακτήρα του θρίλερ, οι διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κατέληξαν την Παρασκευή σε συμφωνία για το περιεχόμενο της Πράξης για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Είναι η πρώτη φορά που σε κάποια περιοχή του κόσμου διαμορφώνεται ένας νόμος-πλαίσιο για τη λειτουργία της τεχνητής νοημοσύνης και η χαρά όλων όσοι συμμετείχαν στη διαδικασία είναι δύσκολο να περιγραφεί, αφού τυχόν αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις θα σήμαινε μάλλον το άδοξο τέλος της προσπάθειας.

Ο νόμος προβλέπει ότι απαγορεύεται η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης σε βιομετρικά συστήματα κατάταξης που χρησιμοποιούν ευαίσθητα δεδομένα όπως πολιτικές, θρησκευτικές και φιλοσοφικές πεποιθήσεις, φυλή, σεξουαλικές προτιμήσεις κ.τ.λ.

Απαγορεύονται επίσης:

• Η μη στοχευμένη απόσπαση εικόνων προσώπου από το διαδίκτυο ή υλικό από κάμερες κλειστού κυκλώματος για τη δημιουργία βάσεων δεδομένων αναγνώρισης προσώπου,
• Η αναγνώριση συναισθημάτων στο χώρο εργασίας και στα εκπαιδευτικά ιδρύματα,
• Η κοινωνική βαθμολόγηση με βάση την κοινωνική συμπεριφορά ή τα προσωπικά χαρακτηριστικά,
• Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που χειραγωγούν την ανθρώπινη συμπεριφορά για να παρακάμψουν την ελεύθερη βούλησή τους,
• Τα συστήματα που χρησιμοποιείται για την εκμετάλλευση των ευάλωτων σημείων των ανθρώπων λόγω ηλικίας, αναπηρίας, κοινωνικής ή οικονομικής κατάστασης.

Οι διαπραγματευτές συμφώνησαν σε μια σειρά εγγυήσεων και εξαιρέσεων για τη χρήση συστημάτων βιομετρικής ταυτοποίησης σε δημόσιους χώρους για σκοπούς επιβολής του νόμου, με την επιφύλαξη προηγούμενης δικαστικής άδειας και για αυστηρά καθορισμένους καταλόγους εγκλημάτων. Τέτοια συστήματα θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για:

• Τον εντοπισμό θυμάτων απαγωγής ή σεξουαλικής εκμετάλλευσης
• Την αντιμετώπιση τρομοκρατικής απειλής
• Τον εντοπισμό προσώπου που είναι ύποπτο για την τέλεση συγκεκριμένων αδικημάτων όπως τρομοκρατία, διακίνηση ανθρώπων, σεξουαλική εκμετάλλευση, φόνος, απαγωγή, ένοπλη ληστεία, περιβαλλοντικό έγκλημα και συμμετοχή σε εγκληματική ομάδα.

Για τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που ταξινομούνται ως υψηλού κινδύνου (λόγω της σημαντικής δυνητικής βλάβης που μπορεί να προκαλέσουν στην υγεία, την ασφάλεια, τα θεμελιώδη δικαιώματα, το περιβάλλον, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου), συμφωνήθηκαν σαφείς υποχρεώσεις. Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που χρησιμοποιούνται για να επηρεάσουν το αποτέλεσμα των εκλογών και τη συμπεριφορά των ψηφοφόρων, ταξινομούνται επίσης ως υψηλού κινδύνου. Οι πολίτες θα έχουν το δικαίωμα να υποβάλλουν καταγγελίες και να λαμβάνουν εξηγήσεις σχετικά με αποφάσεις που βασίζονται σε συστήματα υψηλού κινδύνου και επηρεάζουν τα δικαιώματά τους, σημειώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στη σχετική του ανακοίνωση.

Οι εταιρείες υποχρεούνται επίσης στην τήρηση κανόνων διαφάνειας, ενώ για όσες δεν συμμορφώνονται με τις διατάξεις θα μπορεί να επιβληθούν σε βάρος τους πρόστιμα που φτάνουν ως και το 7% των ετήσιων εσόδων τους.

Η Πράξη για την Τεχνητή Νοημοσύνη θα πρέπει να επικυρωθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε μία από τις επόμενες συνεδριάσεις τους, ώστε να αποκτήσει ισχύ νόμου.