Δύο πολύ καλούς προβληματισμούς –τον άμεσο, αυτόν που δηλώνει ο τίτλος και έναν έμμεσο που προκύπτει αντιστρέφοντας τη βασική του θέση!- σχετικά με τη φωτογραφία στην εποχή των social media θέτει το άρθρο “Γιατί οι νέοι φωτογράφοι δυσκολεύονται τόσο πολύ να συλλάβουν την έννοια της αφήγησης (narrative);” του βρετανού φωτογράφου και καθηγητή φωτογραφίας Γκραντ Σκοτ στο “Witness”, ένα περιοδικό για τη φωτογραφία που φιλοξενείται μέσα στο “Medium”.
Κατά τον κ. Σκοτ, οι νέοι φωτογράφοι έχοντας γαλουχηθεί στο Internet, έχουν αναγάγει σε αποκλειστική αξία τη μια και μοναδική εικόνα, παραβλέποντας έτσι την αξία της αφήγησης που προκύπτει μέσα από τις διαδοχικές εικόνες μιας φωτογράφισης. Ιδιαίτερα όσοι εξακολουθούν να εργάζονται σε έντυπα Μέσα θα ωφελούνταν πολύ αν, πάντα σύμφωνα με τον συγγραφέα του άρθρου, έκαναν αυτό που κάποτε ήταν κοινός τόπος για ερασιτέχνες και επαγγελματίες αλλά που σήμερα ελάχιστοι κάνουν: τύπωναν τις φωτογραφίες τους, τις άπλωναν στο πάτωμα ή στον τοίχο και έβλεπαν πώς εξελίσσουν μια ιστορία.
Βεβαίως έχει δίκιο: η εποχή μας είναι η εποχή της μιας και μοναδικής εικόνας, της αναγωγής κάθε στιγμής σε μοναδική –όπως άλλωστε είναι- και της δημοσιόποίησής της όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους –σε τελική ανάλυση, αν θέλουμε να πούμε μια ιστορία, έχουμε το βίντεο και το YouTube, σωστά; Και έτσι χάνουμε όχι μόνο ένα μέσο (την ιστορία που διαδραματίζεται σε περισσότερες από μια εικόνες) αλλά ενίοτε και την έννοια της αφήγησης, πράγμα που αποδυναμώνει και τις ίδιες τις μεμονωμένες φωτογραφίες μας –υπάρχει αμφιβολία ότι όλοι οι μεγάλοι φωτογράφοι είναι μεγάλοι ακριβώς επειδή λένε μια ιστορία με μια και μόνο εικόνα;
Ο δεύτερος προβληματισμός είναι, όπως είπα, η αντιστροφή του ζητήματος και μάλιστα αυτής ακριβώς της τελικής του όψης: ακριβώς λόγω της ειδησεογραφικής (ούτως ειπείν) φύσης τους, τα social media μας κάνουν να θέλουμε να πούμε τα πάντα με μια εικόνα. Πράγμα που σημαίνει ότι ναι μεν, μπορεί να καταργούν ένα είδος αφήγησης όμως ταυτόχρονα φέρνουν στο προσκήνιο –και δη σε πολύ περίοπτη θέση- ένα άλλο, πολύ πιο δύσκολο. Όσοι θέλουν πραγματικά να πουν τα πάντα με μια εικόνα έχουν το Μέσο για να το κάνουν –για την ακρίβεια έχουν ένα Μέσο που τους υποχρεώνει να το κάνουν!
Υποθέτω ότι τα παραπάνω είναι ειδικοί προβληματισμοί: ναι μεν οι κάτοχοι φωτογραφικής μηχανής έχουν αυξηθεί πέρα από κάθε λογική στην εποχή μας και ναι μεν αυτό ανεβάζει στατιστικά και τον αριθμό των φωτογράφων, εντός και εκτός εισαγωγικών, όμως οι περισσότεροι εξακολουθούν να τραβούν φωτογραφίες χωρίς να το σκεφτούν ιδιαίτερα. Ακόμα κι έτσι ωστόσο, επειδή η έκθεσή μας σε φωτογραφίες είναι ίσως μεγαλύτερη από οποτεδήποτε άλλοτε στην ιστορία, ίσως σιγά-σιγά διαμορφώνεται μια νέα αντίληψη περί αφήγησης –σίγουρα διαφορετική από την προηγούμενη αλλά εξίσου θεμιτή. Άλλωστε η ανάγκη για αφηγήσεις είναι διαχρονική και οικουμενική.
Σχόλια