Για μια ακόμη φορά, δυστυχώς για το μυαλό μου, βρέθηκα σε συζήτηση για την κρίση, το μνημόνιο και τα σενάρια προς τα εμπρός. Η παρέα ήταν “πολύχρωμη” πολιτικά και είχαν όλοι φαντασία, αλλά κανείς (βεβαίως-βεβαίως) δεν είχε και πολλά να πει για το μέλλον. Η παρέα είχε και geeks και “κορπορατίλα”, οπότε δόθηκε και ένα μάτς μεταξύ ανθρώπων που ο ένας δεν γνωρίζει το χώρο του άλλου. Μην ανησυχείτε, 0-0 έληξε, όπως και ολόκληρη η Ελλάδα....
Θέλω να σας γράψω όσα προσπάθησα να πω, αλλά κανείς δεν άκουγε σε αυτή την παρέα. Βλέπετε, ο καφενές του ’80 έχει μεταφερθεί στα social media και από εκεί όλοι αποκτούν γνώμη και αναπτύσσεται μια νέα φανατίλα.... Αν θέλετε μια γνώμη για το πως θα πάμε σε ένα ασφαλέστερο (όχι πλουσιότερο, ασφαλέστερο!) μέλλον; Mμμμ, δεν γίνεται να σας πω μία! Είναι πολλά αυτά που πρέπει να κάνουμε, οπότε το πάμε σαν ένα μάθημα steps. Κάντε ότι λέω, λοιπόν, breath-in….και “ακολουθήστε” τα βήματα:
Ξέρω που βρίσκομαι. Ψύχραιμα! Ζούμε σε μία πτωχευμένη χώρα. Δανείστηκε για 30 χρόνια, τράβηξε όλο το χρήμα από κάθε άλλη δραστηριότητα για να συντηρεί ένα ακριβό setup, έβαλε ανεξέλεγκτα 45.000 κρατικούς executives να διοικούν και να σπαταλούν (από Δήμο έως Υπουργό). Το παίρνεις απόφαση ή φεύγεις στο μύθο ότι σε περιμένουν ανοιχτές αγορές
Μόνο προς τα πάνω υπάρχει! Οποιος έχει μυαλό, αίσθημα επιβίωσης, νοιάζεται να κάνει κάτι, ξέρει ότι μόνο προς τα πάνω μπορεί να πάει το πράγμα. Για να γίνει αυτό υπάρχει μόνο μία προύπόθεση: να σκεφτείς το “προς τα πάνω” και τίποτε άλλο. Ούτε λεπτό χαμένης ενέργειας στην κακή σκέψη.
Χρειάζονται αλλαγές, πρώτα από εμάς. Μεγάλες αλλαγές νοοτροπίας, διοίκησης, συνεργασίας, συνδημιουργίας. Ξεκινούν από εμάς. Τι κάναμε μέχρι τώρα; Το διαγράφουμε γιατί μάλλον δεν είναι βιώσιμο και αρκετό. Με ποιόν δεν μιλούσαμε και δεν συνεργαζόμαστε; Από αυτόν ξεκινάμε. Ποιός είναι ο πιο “κοντινός” μας να μιλήσουμε; Πόσο είναι το απολύτως απαραίτητο κόστος για να διαβιούμε; Πως θα φέρουμε κοντα μας άξιους ανθρώπους να συνεπιχειρήσουμε, από τον αγρό έως το app;
Εμπνευση. Εχω ξαναπεί, εκτός από το κλείνουμε την τηλεόραση και να διαγράψουμε με ανωνυμία το παρελθόν, αν καταλαβαίνουμε τα παραπάνω, θέλουμε θετική έμπνευση. Στα trolls δεν θα τη βρείς. Στους ‘πολιτικοποιημένους’ ούτε. Στα πανεπιστήμια; Πρέπει αυτή να προέλθει από τη μεγέθυνση και τον ισχυρό αντίκτυπο που μπορούν να φέρουν οι νέοι καταλύτες ...εταιρίες social media, κοινότητες, κοινωνική επιχειρηματικότητα, σύμβουλοι (αν έχουν μυαλό), σεμιναριάζοντες, όσοι δημοσιογράφοι είναι αρκούντως σοβαροί... Ολοι πρέπει να μιλούν για το θετικό παράδειγμα και για παραστάσεις από το μέλλον. Ανάμεσά τους κι εσύ, ενεργέ συμμέτοχε και όχι καναπεδάτε...
Σπάσιμο των σιλό. Οπως κάνουν οι εξουσιάζοντες, έχουν αρχίσει να κάνουν και οι νέοι παίκτες των startup events, co-working spaces κλπ κλπ…ορίζουν το χώρο τους για προσωπική ματαιοδοξία, παρεάκια ή από άγνοια, ότι αν δεν πετύχουμε όλοι μαζί, δεν θα σωθούμε όλο μαζί.... βλ. 2ο Ideacast για ένωση όλων σε ένα....που μυαλό! Πήγαν στον Πρωθυπουργό οι νεοφυείς επιχειρήσεις; Που ήταν ο ΣΕΠΕ, που ήταν τα επιμελητήρια; Πιστεύει κανείς ότι λίγα λεπτά δημοσιότητας από εκπροσώπους ενός φορέα, θα φέρει λύσεις, ή θα δημιουργήσει πίεση; Στις κοινωνίες (εντάξει, τις πολιτισμένες) την αλαλγή τη διεκδικούν μεγάλες ομάδες και πιέζουν οργανωμένα. Αλλά παρεάκια φίλοι μου παντού, από τον δάσκαλο εως τον επιχειρηματία. Κανένα συνδετικό όνειρο ...που είναι οι “heroes for the next generation to emulate”;
Bootstrapping των τελευταίων οικονομιών μας (από τα μαύρα...) και τοπικό κεφάλαιο. Ξεκινάς ακόμη και με λίγα για να στήσεις ένα site που από πίσω του θα έχει ένα μικρό, τοπικό marketplace. Η Ευρώπη και η Ελλάδα είναι γεμάτη ευκατάστατους ανθρώπους και τύπου “family offices” που επενδύουν σε παραδοσιακές κατηγορίες. Μπορείς να τους προσεγγίσεις, το έχω ξαναπεί, προτείνοντάς τους ένα βιώσιμο επιχειρηματικό σχέδιο. Δεν χρειάζονται πολλά και αυτοί δεν θέλουν να κάθονται τα λεφτά τους, αφήστε που κι αυτοί ψάχνουν νέους χώρους, συνεργάτες, ευκαιρίες.
Ουσιαστικές μορφές επαφής και συνεργασίας. Πρέπει οι startup event owners, που είναι πλέον έμπειροι, να συνεννοηθούν και από τον πληθωρισμό των events, να φτάσουμε σε θεματικά ουσιαστικές μορφές συνεργασίας, που θα φέρουν στην επιφάνεια νέους επιχειρηματίες για τον τουρισμό, την ενέργεια, την εκπαίδευση, την ψυχαγωγία - όλα εξαγωγικού προσανατολισμού.
Στήστε πανεπιστήμια έξω από τα πανεπιστήμια. Θα ήταν ουτοπικό να περιμένεις τα πανεπιστήμια να δημιουργήσουν, δεν είναι ελεύθερα να το κάνουν. Οι νέοι καθηγητές όμως που βλέπουν μακριά μπορούν να το κάνουν ακόμη και σε ένα υπόγειο, εμπνέοντας και φέρνοντας γύρω τους ελπιδοφόρα νέα ταλέντα και στήνοντας εικονικές ή πραγματικές προσπάθειες επιχειρηματικότητας. Βεβαίως χρειάζονται και νέα παιδιά που να θέλουν, έχοντας καταλάβει τα αδιέξοδα.
Θέλουμε νέους που εμπνέουν. Συνήθως οι τύποι που τρέχουν τα spaces, τα events είναι άνθρωποι που θα μπορούσαν να γίνουν πρεσβευτές της επιχειρηματικότητας προς τις μεγάλες επιχειρήσεις και να καθοδηγήσουν σχήματα συνεργασίας. Αλλά αυτοί σήμερα είτε δεν ξέρουν, είτε ασχολούνται με τα δικά τους, ή δεν έχουν ένα μεγαλύτερο όνειρο. Αλλά γιατί να προσπαθήσουν να μεγαλώσουν την εν δυνάμει αγορά, αφού πάνε μια χαρά οι εκδηλώσεις τους; Γιατί αν δεν ενωθούν οι δύο κόσμοι, πραγματική, βιώσιμη σωτηρία δεν θα δούμε. Πως το έλεγαν στην παρέα που σας περιέγραφα πιο πάνω; Γιατί οι μεγάλες εταιρίες δεν βοηθούν; Γιατί εσύ δεν πας σις μεγάλες εταιρίες, να τις βοηθήσεις και να πάρεις και budget; Ασυνεννοησία....
Ευχή! Μέσα ενημέρωσης που αναδεικνύουν θετικά πρότυπα. Εντάξει ευχή είπαμε! Να ακούς τι γίνεται στον κόσμο, πως κατάφερε ο τάδε εκείνο το πράγμα, πως αλλάζουν οι αγορές, πως συνεργάστηκαν δύο διαφορετικοί χώροι, ποιός έκανε μία δωρεά, ποιό είναι το νέο εθελοντικό σχήμα που ...κλπ... Τι άλλο έχει μείνει σε αυτή τη χώρα (κακό) να προβάλλεις φίλε;
Σύλλογοι αποφοίτων, ενώσεις, σωματεία δίνουν όλοι τα χέρια. Τι νόημα έχει να υφίστασαι σε μία χώρα που δεν υφίσταται, αν δεν ξαναδημιουργήσεις με ένα κοινό όραμα; Τι νόημα έχει να υπάρχεις, να έχεις μέλη, να κάνεις εκλογές αν δεν φέρεις κοντά τους ανθρώπους σε ισχυρές κοινότητες που θα έχουν ως μόνο σκοπό τη δημιουργία και το μοίρασμα; Δεν ξέρω.... Συζητήσεις, σεμινάρια, εκδηλώσεις γνωριμιών μεταξύ ανθρώπων και ευκαιριών....
Μυαλό, λίγο! Είσαι developer; Είσαι ο επόμενος σύμβουλος ψηφιακής εξυπηρέτησης του λιανέμπορου. Είσαι social media expert; Είσαι ο επόμενος marketer-συνέταιρος ενός προϊόντος με ονομασία προέλευσης. Είσαι απόφοιτος οικονομικών; Πουλάς φτηνά business finance plans σε νέες εταιρίες. Είσαι ξενοδόχος; Ψάχνεις νιάτα να σου στήσουν ολοκληρωμένο πλάνο ψηφιακών μέσων για να έχεις …brand και πωλήσεις (και τους κάνεις συνέταιρους). Είσαι αγρότης; Βουτάς τον μπατζανάκη σου που μιλάει αγγλικά και πάτε μαζί σε Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία ψάχνοντας εισαγωγείς. Είσαι μαθητής; Φτιάχνεις εικονική επιχείρηση (με παρότρυνση του πατέρα σου) και προωθείς ένα κοινωνικό σκοπό στη γειτονιά του σχολείου σου, ενώνοντας τους ανθρώπους σε σκοπούς και όχι σε γκρίνια. Χιλιάδες παραδείγματα καινοτομικής πρακτικής...λίγο μυαλό. Συνεργασία παντού... αλλιώς ας πάμε όλοι στο τέρμα
Παράθυρα στον κόσμο. Οι Ελληνες μηχανικοί είναι αναγκαίοι στη Βόρειο Αφρική και στην Αραβική χερσόνησο; Οι αγρότες-παραγωγοί στα Βαλκάνια; Οι Ελληνες γιατροί στις ΗΠΑ; Οι Ελληνες developers στην Κίνα; Οι μεγάλοι ξενοδόχοι και η εμπειρία τους στις αλυσίδες που αναπτύσσονται; Clusters, φίλοι μου. Με ένα email μπορούμε να βρούμε συνεργασίες, startups από όλους τους χώρους, αντιπροσωπείες και εποχική δουλειά, που θα βάζει και θα βγάζει από τη χώρα μας δυναμική, κεφάλαια, φήμη και αλλαγή της εικόνας “Ελλάδα σε κρίση”. Ο Δήμαρχος είναι ένας τυπάκος καλοβαλμένος και άσχετος με τη διοίκηση; δεν έχουμε τη δύναμη των social media να προτείνουμε στις πόλεις επιχειρηαμτικά μοντέλα, σεμινάρια, κοινωνική οργάνωση, τοπικές επιχειρηματικές κοοπερατίβες; Τι περιμένουμε; Τα παράθυρα στον κόσμο, τις νέες ιδέες θα τις κάνουμε εμείς ...κανείς άλλος για εμάς!
Πελάτες, οι νέοι άγνωστοι. Απαιτείται μια μεγάλη αλλαγή σε κάθε επιχείρηση που δεν έχει πολυεθνική παρουσία, άρα συνέργειες...δηλαδή στο 90% των επιχειρήσεων που λειτουργούν στην Ελλάδα. Λέγεται Growth strategy με ένα νέο σκοπό! Επιπλέον η αξιοποίηση της ψηφιακής πληροφορίας στον επανασχεδιασμό των λειτουργιών κάθε εταιρίας, καθώς και η απόλυτα κρίσιμη επένδυση σε ολοκληρωμένα συστήματα εξυπηρέτησης πελάτη. Αν συνεχίσουμε να κάνουμε, ότι κάναμε, είμαστε και επίσημα τελειωμένοι.
Πολύ κουβέντα για την επιχειρηματικότητα, ως τη μοναδική παράμετρο επιτυχίας στα επόμενα 15 χρόνια. Αλλά λίγα κάνουμε. Ισως, σκέφτομαι μερικές φορές, δεν έχουμε συνειδητοποιήσει που βρισκόμαστε. Αλλοτε, λέω, είναι δύσκολο για τους ανθρώπους να δουν καθαρά και να μην παρασύρονται. Ισως να φταίει και ότι οι επίσημοι θεσμοί μας, μας έχουν τρολλάρει στις δόσεις, στις λύσεις και τις εναλλακτικές. Αλλά που είναι τα όνειρά μας; Που είναι εκείνο το αρχέγονο αίσθημα αυτοσυντήρησης και επίβίωσης που έχει μέσα του κάθε άνθρωπος; Πόσο μυαλό θέλει για να σκεφτούμε λίγο αλλιώς;
Τις προάλλες βρέθηκα σε μία εκπληκτική ημερίδα των Εκπαιδευτηρίων Δούκα με τίτλο “Γονέας στον 21ο αιώνα”. Εκατοντάδες γονείς, αγωνία και ανησυχία. Ξέρουν ότι κάτι δεν πάει καλά, όπως κι εγώ το σκέφτομαι για τα παιδιά μου. Ποιός θα διοχετεύσει αυτή την ανησυχία σε θετική σκέψη και δράση, αν όχι εμείς οι ίδιοι; Κανείς δεν περιμένει ότι θα τα καταφέρουμε. Ισως αυτή είναι η ευκαιρία μας, να τους εκπλήξουμε θετικά. Αρκεί, “να βγούμε στους δρόμους”, ψάχνοντας και προτείνοντας....
Τάσος, ακούραστα, stay tuned!
Σχόλια