Βγήκα από το μούσκιο (με συμπαθάτε, είναι και αυτό το τσουκάλι που δεν λέει να ζεστάνει) με το ενδιαφέρον άρθρο του συστεγαζόμενου Βαγγέλη Παπακωνσταντίνου (και παίρνω το θάρρος λόγω ακριβώς της συστέγασης να απευθύνομαι σε αυτόν ως Βαγγέλη) να με τραβάει από το ένα μανίκι και το άρθρο του Χρήστου Γιανναρά (για το οποίο πήρε την αφορμή ο Βαγγέλης) από το άλλο.
Είναι εδώ και αρκετό καιρό που σε κάποιες συζητήσεις προκύπτει το εξής ενδιαφέρον ερώτημα: Εφόσον η κρίση είναι ένα είδος τοκετού, πώς γίνεται και μετά από έξι χρόνια γεμάτα ωδίνες να μην έχουμε μία δική μας έκφραση. Ο Χρ. Γιανναράς θυμάται τη “δήλωση” κατά της χούντας του Γιώργου Σεφέρη από το (πόσο στα αλήθεια μακρινό άραγε;) 1969, εμείς άραγε ποιανού την αντίστοιχη δήλωση θα μπορούσαμε να προτάξουμε ή να κρατηθούμε από αυτή και να παραμείνουμε στον αφρό;
Μήπως αυτή η κρίση έχει ήδη παραδώσει τη δημιουργία της και αυτή να μην είναι άλλη από τη Χρυσή Αυγή; Ή μήπως η Χρυσή Αυγή ήταν εκεί, στην άκρη, δημιουργημένη και απλώς περίμενε; Δηλαδή, μήπως αντί της Γενιάς του ’30 θα πρέπει να στρέψουμε τον προβολέα της Ιστορίας στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης;
Ο Βαγγέλης παρατηρεί ότι από το άρθρο του Χρ. Γιανναρά λείπει η τεχνολογία. Πριν καταπιαστώ με το πιο deasy-ικό ίσως θέμα, να κάνω μία άλλη παρατήρηση: Λέει κάπου ο Χρ. Γιανναράς πως σε μια ιδανική ίσως κατάσταση η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων θα μπορούσε “να αρνείται την εκπαίδευση κληρωτών, για όσο διάστημα σχολικά βιβλία του κύκλου υποχρεωτικής εκπαίδευσης αφελληνίζουν μεθοδικά τα ελληνόπουλα”. Βαριά λέξη ο αφελληνισμός και νομίζω ότι ο ελληνισμός (όπως ο γερμανισμός, ο ιταλισμός ή ο αμερικανισμός) είναι έννοιες που αλλάζουν κατά το εκάστοτε βολικό δοκούν. Νομίζω πως η ιδέα του μονολιθικού έθνους-κράτους είναι μια πολύ κακή ιδέα που τα τελευταία 200 χρόνια μας κόστισε ποτάμια αίματος και πως η πολυεθνική (ή να την πω, χμ, μισο-διεθνιστική) ιδέα της Ε.Ε. εξασφάλισε τουλάχιστον μια μακρόχρονη ειρήνη σε μια σκοτεινή ήπειρο. Θέλουμε “γνήσιους” Ελληνες και αν ναι ποια είναι η συνταγή; Μπορεί να ξέρω να σου πω για το πώς να φτιάξεις μια γνήσια καρμπονάρα ή να μου πεις για ένα γνήσιο κεμπάπ, αλλά ο “γνήσιος” Έλληνας, ο μη αφελληνισμένος πώς φτιάχνεται;
Πάμε στην τεχνολογία. Ο Βαγγέλης , λοιπόν, παρατηρεί πως “δρόμος μας δεν είναι ο εξελληνισμός αλλά η κατάκτηση του παγκόσμιου παιχνιδιού. Οι όροι συμμετοχής είναι παγκόσμιοι και η είσοδος ανοιχτή σε όλους. Η τεχνολογία φρόντισε και φροντίζει γι αυτό. Ήδη πολλοί από εμάς, κάτοικοι Ελλάδας-όχι εξωτερικού, τα πάνε μια χαρά στους τομείς τους. Η χώρα οφείλει να τους ενισχύσει ή τουλάχιστον να μην σταθεί εμπόδιο στο δρόμο τους”. Πόσο μακριά είναι άραγε αυτή η προσέγγιση από το Τσαρουχικό “μόνο ως Έλληνας μπορείς να είσαι κοσμοπολίτης” που χρησιμοποιεί εν είδει κατακλείδας ο Χρ. Γιανναράς στο δικό του άρθρο;
Στα μάτια μου η απόσταση είναι μερικά νανόμετρα. Αλλά πριν την τεχνολογία, πριν τον προσδιορισμό της όποιας εθνικής ταυτότητας μήπως -λέω εγώ τώρα- να αναζητούσαμε κάποιες άλλες σημαντικές αξίες;
Θυμάμαι τη στιγμή που είχα το προνόμιο να πάρω συνέντευξη από τον μακαρίτη πια Μιχάλη Δερτούζο, διευθυντή πληροφορικής στο MIT (δυστυχώς το κείμενο βρίσκεται εγκλωβισμένο σε έναν server μακριά από το Internet) που όταν τον ρώτησα για τη σημασία του “ψηφιακού χάσματος” απάντησε λέγοντας πως το πρόβλημα δεν είναι η τεχνολογία. Η τεχνολογία είναι διαθέσιμη, έλεγε, αλλά μόνη της δεν μπορεί παρά να λύσει ένα μικρό μέρος των προβλημάτων των ανθρώπων. Η αγάπη, έλεγε, ήταν το βασικό συστατικό, αυτή που λύνει το 90% (με συγχωρείτε για το κατά προσέγγιση και την έλλειψη ακριβούς παράθεσης, έχουν περάσει 17-18 χρόνια από τότε) των προβλημάτων.
Η αγάπη, η κατανόηση… Το πρόβλημά μας μήπως δεν είναι ούτε θέμα ταυτότητας, ούτε θέμα χρήσης της τεχνολογίας; Είναι πως δεν αγαπάμε όσο θα έπρεπε, δεν νοιαζόμαστε όσο θα έπρεπε, ακόμα και πως δεν κάνουμε την οργή ή την απογοήτευσή μας (μάλιστα, τη μετρήσιμη οργή και απογοήτευση) καύσιμο για να πάμε λίγα μέτρα πιο κάτω. Μήπως το μόνο που χρειάζεται είναι, τελικά, λίγη αγάπη (το ήξερες πως η φράση "all you need is love" επιστρέφει 558.000.000 αποτελέσματα στο Google; ούτε εγώ), λίγη ανοχή - ξέρεις, τέτοια παλιομοδίτικα offline και… ανεθνικά (ναι, ανεθνικά κύριε διορθωτά μου) πράγματα για αρχή;
Βρε λες η Γενιά του ’30 απλώς να αγαπούσε;
Σχόλια