Ένα από τα πράγματα που μου έχουν κάνει εντύπωση στην Ιαπωνία είναι το πόσο στενά συμβαδίζουν τεχνολογίες από τομείς που απέχουν μεταξύ τους όχι απλώς δεκαετίες αλλά, σε μερικές περιπτώσεις, αιώνες: κάποιες φορές βλέπει κανείς να χτίζονται δίπλα-δίπλα ένας ουρανοξύστης (με τη χρήση σχεδόν ρομποτικών γερανών) και μια ξύλινη διώροφη μονοκατοικία (με εργαλεία που ελάχιστα έχουν αλλάξει από τον δέκατο όγδοο αιώνα), ενώ σε κάποιες περιοχές του Τόκιο τα πλήρως ηλεκτρονικά υβριδικά Toyota περιμένουν υπομονετικά στο φανάρι μέχρι να ξεκινήσει κάποιο τζίνρικσα –ένα δίτροχο αμάξι με δύο επιβάτες που το σέρνει ένας (συνήθως αρκετά γυμνασμένος) νεαρός.
Μια από τις «παλιές» τεχνολογίες που κινούν το ενδιαφέρον είναι αυτή των χειροποίητων ειδών γραφείου (επιστολόχαρτων, επισκεπτηρίων, σφραγίδων κ.λπ.) που δε δείχνουν να απειλούνται καθόλου από τα tablets που όλο και συχνότερα βρίσκονται δίπλα τους (για τα smartphones δε χρειάζεται καν να μιλήσουμε!)· οι ιάπωνες μοιάζουν να θεωρούν εξίσου φυσικό να χρησιμοποιούν και τα μεν και τα δε και η συγκεκριμένη «βιομηχανία» παραμένει από τις πιο θαλερές στη χώρα, παρά την –αναμενόμενη- πτώση της εξαιτίας της ύφεσης.
Ως εδώ, το πράγμα θα μπορούσε να θεωρηθεί εκκεντρικότητα μιας άλλης κουλτούρας στην οποία το χαρτί απολαμβάνει ιδιαίτερο σεβασμό. Ομολογώ, ωστόσο, ότι εντυπωσιάστηκα διπλά όταν διάβασα στη χτεσινή Asahi Shinbun ότι ιδιαίτερη έμφαση στα χειροποίητα είδη γραφείου δίνει
μια αμερικανική εταιρεία συνυφασμένη με το παρόν (και ίσως και το μέλλον) του Ίντερνετ, η Twitter. Σύμφωνα με το άρθρο, η εταιρεία πίσω από το διάσημο micro-blog, έχει αναθέσει στην υπάλληλό της, Ελίζαμπεθ Ουέιλ «Επικεφαλής Πολιτισμού και Εμπειρίας» («Head of Culture and Experience») και δημιουργό χάρτινων ειδών γραφείου να σχεδιάζει και να κατασκευάζει στο χέρι κάρτες, αυτοκόλλητα και πάσης φύσεως χάρτινα μικρό-αντικείμενα τα οποία διανέμονται στο προσωπικό της εταιρείας σε διάφορες περιστάσεις, καθημερινές και ιδιαίτερες.
Κάποιοι θα σπεύσουν να παρατηρήσουν κάπως κυνικά ότι πρόκειται απλώς για ένα ακόμα τρικ του σκληρού καπιταλισμού προκειμένου να παρουσιάσει ένα «ανθρώπινο πρόσωπο» –και δεν αποκλείεται να έχουν δίκιο. Όμως ακόμα και αυτού του είδους τα τρικ μπορεί να έχουν και ένα δευτερεύον αποτέλεσμα πέρα από τις προθέσεις των εμπνευστών τους. Όπως το αντιλαμβάνομαι προσωπικά, η ύπαρξη κάποιων τέτοιων «φυσαλίδων» παράδοσης σε ένα τόσο ακραίο τεχνολογικά περιβάλλον, επιτρέπει στους ανθρώπους να κάνουν μια μικρή παύση στην καθημερινότητά τους, να σκεφτούν κάπως διαφορετικά και, εν τέλει, ίσως και πιο δημιουργικά.
Σχόλια