“Δέκα χρόνια από σήμερα, κάποιος θα σε ρωτήσει ‘Ποιός θα το πίστευε πριν από δέκα χρόνια ότι κάποια μέρα δε θα υπήρχε πια το Facebook;’ Και οι πιτσιρικάδες θα σκέφτονται ότι η εμμονή μας με το Facebook και ειδικά το γεγονός ότι βασιζόμαστε σ’ αυτό για την ενημέρωσή μας ήταν παλιοκαιρίτικη και αστεία.” Το παραπάνω είναι ένα σχόλιο (ειρωνικά, επίσης στο Facebook) ενός συγγραφέα και δασκάλου του ζεν που εκτιμώ αφάνταστα, του Αμερικανού Μπραντ Γουόρνερ –ο Μπραντ είναι γύρω στα 52-53 αν δεν κάνω λάθος και αρκετά ασυνήθιστα για δάσκαλο του ζεν, πολύ μέσα στην ποπ κουλτούρα των τελευταίων 30 χρόνων.
Παρόλα αυτά, και παρότι είθισται να θεωρούμε τους δασκάλους του ζεν –περίπου- σοφούς νομίζω ότι τόσο αυτός όσο και πολλοί άλλοι που συμμερίζονται την άποψή του σχετικά με το Facebook κάνει λάθος. Ναι, το Internet έχει δει αρκετές περιπτώσεις όπου κάποια πλατφόρμα ή υπηρεσία ανέβηκε πολύ ψηλά, έμεινε για λίγο και μετά κατέρρευσε (κάπως έτσι ήταν, ας πούμε, το Myspace το οποίο έσπευσαν να αναφέρουν και κάποιοι σχολιάζοντας-συμφωνώντας με το ποστ του Μπραντ) όμως μη γελιόμαστε, οι ομοιότητες όλων όσων έχουν προηγηθεί με το Facebook είναι πολύ λιγότερες από τις διαφορές τους.
Δεν είναι μόνο οι τερατώδεις διαφορές στα μεγέθη: το Myspace στα καλύτερά του είχε κάτι παραπάνω από 100 εκατομμύρια χρήστες ενώ το Facebook σήμερα έχει 1,8 δις και παρότι οι ρυθμοί ανάπτυξής του δεν είναι αυτοί που ήταν, εξακολουθεί να αναπτύσσεται. Είναι ότι η στρατηγική πίσω από τις δύο πλατφόρμες ήταν εξαρχής διαφορετική (το Myspace απευθυνόταν σε καλλιτέχνες ενώ το Facebook σε όλους, οι δυνατότητες δικτύωσης στο πρώτο ήταν αστείες σε σχέση με αυτές που υπάρχουν στο δεύτερο κ.α.) και είναι ακόμα ότι τόσο ως επιχειρηματικό μέγεθος όσο και ως σχέδια για το μέλλον, το Facebook βρίσκεται σε ένα διαφορετικό επίπεδο από οτιδήποτε έχει προηγηθεί.
Όμως το πράγμα πάει ακόμα παραπέρα: όπως κάνουμε συχνά με την ιστορία γενικότερα (κυρίως λόγω του γνωστού ευφυολογήματος περί επανάληψής της που από τους αρχαίους Έλληνες ως σήμερα το έχουν επαναδιατυπώσει αμέτρητοι), πολλοί ξεχνάμε ότι κάθε τι που έρχεται ναι μεν έχει ομοιότητες με κάτι που πέρασε αλλά ενημερώνεται από αυτό και, άρα, γίνεται καλύτερο –ή εν πάση περιπτώσει, ισχυρότερο. Το Facebook είναι ισχυρότερο και από τα Usenet groups, το Six Degrees, το Friendster (ποια;) και από το Myspace κυρίως επειδή η ομάδα του Μαρκ Ζάκερμπεργκ είδε τι συνέβη με αυτά και λειτουργεί με διαφορετικό τρόπο. Φοβάμαι ότι σχόλια όπως αυτό του Μπραντ Γουόρνερ σε δέκα χρόνια θα μοιάζουν περισσότερο με το διαβόητο (και καταγέλαστο πλέον) κείμενο του Κλίφορντ Στολ στο “Newsweek” του 1995.
Ανεξάρτητα πόσο συμπαθεί κανείς το Facebook ή όχι ή κατά πόσο βλέπει με ανησυχία το όραμα του επικεφαλής του για παγκόσμια κυριαρχία (μετά ή άνευ άμεσης εμπλοκής στην πολιτική) η συγκεκριμένη υπηρεσία είναι μέρος της πραγματικότητάς μας και θα είναι για πολλά ακόμα χρόνια. Όπως και με άλλα φαινόμενα της κοινωνίας και του πολιτισμού μας, ίσως η συζήτηση πρέπει να μεταφερθεί πλέον στο πώς μπορούμε να το κάνουμε καλύτερο και εκεί η απάντηση είναι ίδια στα πάντα: με τη συμμετοχή μας. Ίσως μάλιστα έτσι αρχίσουμε να ενδιαφερόμαστε λίγο περισσότερο και για την πραγματική κοινωνία –δεν ισχύει αυτό που λένε ότι ο αληθινός κόσμος είναι η αντανάκλαση του ψηφιακού;
Σχόλια