Δεν ξέρω αν έχω τελικά επηρεαστεί πολύ από την Ιαπωνία ή αν οι ιδεολογικές μου τοποθετήσεις βρίσκονται σε έξαρση λόγω κρίσης μέσης ηλικίας όμως διαβάζοντας πόσα λεφτά πρόκειται να πάρει στο τέλος του χρόνου ο Σάτια Ναντέλα ομολογώ ότι αισθάνθηκα οργή: κυρίως χάρη σε κάποια πακέτα μετοχών που του υποσχέθηκαν όταν ήταν ακόμα υποψήφιος για την μεγάλη καρέκλα του Ρέντμοντ (ώστε να παραμείνει εντός εταιρείας και να συνεχίσει να θεωρείται υποψήφιος), ο κ. Ναντέλα, ο οποίος για την ιστορία είναι μόλις 12 ημέρες μεγαλύτερός μου, θα πάρει 84,3 εκατομμύρια δολάρια για το οικονομικό έτος 2014. Και όχι, το βασικό κίνητρο πίσω από αυτό το κείμενο δεν είναι η ζήλια!
Βεβαίως καταλαβαίνω το σκεπτικό του «όποιος τα φέρνει, τα παίρνει» –θα έσπευδα να επισημάνω ότι ο Σάτια Ναντέλα ακόμα δεν «τα έφερε» όμως και μόνο η διαχείριση αυτής της εταιρείας σ’ αυτήν την περίοδο και μ’ αυτόν τον ανταγωνισμό αξίζει μια επιταγή που χρειάζεται φορτηγό για να τη μεταφέρεις. Όμως όταν βλέπω τις αμοιβές των κορυφαίων CEO της Ιαπωνίας δεν μπορώ παρά να αναρωτηθώ για τη λογική μιας τόσο μεγάλης διαφοράς στην εκτίμηση της αξίας της δουλειάς που κάνει ο επικεφαλής μιας εταιρείας. Και υπενθυμίζω εδώ ότι λόγω της φύσης της ιαπωνικής οικονομίας, οι μεγάλες εταιρείες συνήθως προέρχονται από τη βαριά βιομηχανία και αυτό θα έπρεπε να σημαίνει κάτι καθώς άλλο πράγμα είναι να φτιάχνεις ένα αυτοκίνητο που κοστίζει 20.000 ευρώ το κομμάτι και άλλο ένα πακέτο λογισμικού που κοστίζει 200.
Δεν είναι ευρέως γνωστό εκτός οικονομικών κύκλων όμως κατά μέσο όρο, οι ιάπωνες CEO κερδίζουν περίπου το 15% των ομολόγων τους στη Δύση (και ειδικά στις ΗΠΑ). Όταν το 2009 η κυβέρνηση αποφάσισε να κάνει υποχρεωτική τη δήλωση εκ μέρους των εταιρειών των μισθών τους άνω του ενός εκατομμυρίου δολαρίων το χρόνο, λιγότερα από 300 άτομα σε περίπου 3800 εταιρείες εμφανίστηκαν να παίρνουν τέτοια χρήματα. Και αυτοί που βρίσκονταν πάνω από το όριο δε βρίσκονταν τόσο πολύ πάνω από αυτό καθώς οι μισθοί τους κυμαίνονταν από 1,5 μέχρι 2,5 εκατομμύρια δολάρια –όλα αυτά σε μια χώρα στις μεγάλες πόλεις της οποίας, το κόστος ενοικίασης/αγοράς γης είναι (ακόμα) αρκετά πολλαπλάσιο από το αντίστοιχο των περισσότερων δυτικών μεγαλουπόλεων, ακόμα και σε περιοχές όχι ιδιαίτερα «καλές».
Δεν υποστηρίζω ότι το ιαπωνικό μοντέλο αμοιβών είναι ιδανικό –αν μη τι άλλο, η αποσύνδεση της αποδοτικότητας ενός CEO από την αμοιβή του είναι δίκοπο μαχαίρι και εύλογα θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι η μια από τις κόψεις αυτού του μαχαιριού ευθύνεται για τα τραύματα της ιαπωνικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια. Όμως δεν μπορώ να μη σκεφτώ ότι όταν ο CEO π.χ. της Sony πληρώνεται 16 φορές περισσότερο από ό,τι ο ανειδίκευτος κλητήρας της, η ψαλίδα της ανισότητας είναι πολύ μικρότερη από ό,τι σε μια αμερικανική εταιρεία όπου η αντίστοιχη διαφορά είναι 300 και φορές επάνω. Ναι μεν παραμένει μεγάλη αλλά τουλάχιστον δεν είναι τόσο εξόφθαλμα μεγάλη ώστε να δικαιολογεί την κατάθλιψη (ή την οργή) του χαμηλόμισθου έναντι του υψηλόμισθου∙ με δεδομένο δε ότι οι ιάπωνες CEO προέρχονται κατά πλειονότητα από την ίδια την εταιρεία, το… ιαπωνικό όνειρο της ανέλιξης ως την κορυφή της πυραμίδας παραμένει ζωντανό.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για μας; Πέραν της εγκυκλοπαιδικής γνώσης (ή του κουτσομπολιού) είναι καλό, πιστεύω, να έχουμε κάπου στο νου μας ότι ο λόγος που ο Σάτια Ναντέλα και οι συν αυτώ παίρνουν αυτές τις εξωπραγματικές αμοιβές είναι επειδή εμείς έχουμε αναγάγει τα προϊόντα τους σε απόλυτη αξία για την καθημερινή μας ζωή: αν κάθε φορά που βγαίνει ένα καινούριο πακέτο λογισμικού (ή ένα γκάτζετ) οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να κάνουν ουρές μέχρι και μέρες πριν την έναρξη της πώλησής του, δεν είναι περίεργο ο άνθρωπος που το υπογράφει (έμμεσα ή άμεσα) να θεωρήσει εαυτόν, περίπου, Μεσσία και να αξιωθεί να πληρωθεί (δυσ) ανάλογα –αν μη τι άλλο, αντίθετα με τους επαγγελματίες αθλητές (οι οποίοι επίσης αμείβονται αλλοπρόσαλλα), αυτό που πουλάει ο κ. Ναντέλα είναι πραγματικά χρήσιμο.
Σχόλια