Με το βλέμμα στο παρόν και το μέλλον χωρίς να ξεχνάμε το παρελθόν. Κάτω από αυτό το πρίσμα κάθε χρόνο η Επιτροπή των Sony World Photography Awards εκτός της βράβευσης της δουλειάς σύγχρονων φωτογράφων προχωράει και σε ένα ειδικό βραβείο προσφοράς στη φωτογραφία για ανθρώπους με σπουδαία καριέρα, άνθρωποι τελικά που με το έργο τους ανέδειξαν κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα τη φωτογραφία ως μια σύγχρονη μορφή τέχνης και έκφρασης.
Σε προηγούμενες διοργανώσεις έχουν τιμηθεί με αυτό το ειδικό βραβείο ονόματα όπως η Eve Arnold, o Bruce Davidson, ο William Klein, ο Marc Riboud, ο William Eggleston και η Mary Ellen Mark (τα links οδηγούν στις εντυπώσεις μας στις προηγούμενες επισκέψεις μας στα SWPA). Φέτος ήταν η σειρά του Elliot Erwitt, ο οποίος δυστυχώς λόγω ενός ατυχήματος δεν κατάφερε να βρεθεί στο Λονδίνο για να παραλάβει το βραβείο του. Ωστόσο όποιος επισκεφθεί την έκθεση των Sony World Photography Awards στο Somerset House θα έχει την ευκαιρία να δει από κοντά ένα σημαντικό κομμάτι του σπουδαίου φωτογραφικού έργου του. Αυτήν την ευκαιρία είχαμε και εμείς στην επίσκεψή μας την προηγούμενη εβδομάδα, ενώ στο πλαίσιο της εκδήλωσης για την απονομή των βραβείων SWPA η φυσική παρουσία του κ. Erwitt «αντικαταστάθηκε» με ένα βίντεο-συνέντευξη του ίδιου αλλά και αρκετών σημαντικών προσώπων από το χώρο της φωτογραφίας, οι οποίοι εκθείασαν το έργο αλλά και τον Elliot.
Γεννήθηκε στο Παρίσι το 1928, ρώσικης καταγωγής, μετακόμισε πολύ μικρός στο Μιλάνο, αργότερα στην Αμερική, σπούδασε φωτογραφία και επέστρεψε στα τέλη της δεκαετίας του 1940 στην Ευρώπη, όταν και ξεκίνησε την καριέρα του. Έγινε μέλος στο πρακτορείο Magnum το 1953, ήταν πολύ καλός φίλος με τον Robert Capa (συν-ιδρυτής του πρακτορείου) και αποτέλεσε γνήσιο εκφραστή της «αποφασιστικής στιγμής» του Henri Cartier-Bresson (επίσης συν-ιδρυτής του πρακτορείου).
Απλές καθημερινές στιγμές απεικονίζονται με ένα τρόπο (σχεδόν) μαγικό από το μάτι του Elliot Erwitt. Στη δεύτερη διακρίνονται ο Ρόμπερτ Φρανκ με τη σύντροφό του.
Αν ο φίλος του Robert Capa έγινε γνωστός για την παρουσία του στο πολεμικό πεδίο (κάτι που τελικά το πλήρωσε με τη ζωή του το 1954) ο Elliot Erwitt δήλωσε παρόν σε πολλές ιστορικές στιγμές του 20ου αιώνα. Ο ίδιος βέβαια έχει αρνηθεί πολλές φορές στο παρελθόν ότι αποτέλεσε μέλος της Ιστορίας, όμως αυτή η άρνησή του δε μπορεί να διαγράψει το γεγονότα όπως έγιναν: μεταξύ άλλων είναι ο μόνος που καταφέρνει να μπει στην Κόκκινη Πλατεία το 1957 για να αποθανατίσει τους εορτασμούς των 40 χρόνων της Οκτωβριανής Επανάστασης, το 1959 φωτογραφίζει τη συνάντηση Χρουτσόφ και Νίξον, αργότερα στις αρχές του 60 στήνει το φακό του μπροστά από τον Τζον Κένεντι, το 1963 είναι παρόν στην κηδεία του (το δικό του πορτρέτο της Τζάκι Κένεντι σίγουρα το έχεις συναντήσει), το 1964 φωτογραφίζει τον Τσε Γκεβάρα.
Ίσως η πιο χαρακτηριστική φωτογραφία της Τζάκι Κένεντι κατά τη διάρκεια της κηδείας του άνδρα της Τζον Κένεντι, το 1963.
Στο πλούσιο έργο του Elliot Erwitt συγκαταλέγονται πορτρέτα πολύ γνωστών καλλιτεχνών και άλλων προσωπικοτήτων, όμως τη φήμη του και τη δημοτικότητά του τελικά ίσως να την οφείλει περισσότερο στις φωτογραφίες απλών καθημερινών ανθρώπων και στιγμών. Εκεί, απελευθερωμένος από προκαταλήψεις αλλά και δουλειές κατά παραγγελία λειτουργεί ως ερασιτέχνης (όπως επίσης έχει δηλώσει) και αφήνει το στίγμα του με τις αλληγορικές και χιουμοριστικές φωτογραφίες του.
Δύο από τις πάρα πολλές φωτογραφίες του Elliot Erwitt που εκτίθενται στο Somerset House. Στην πρώτη απεικονίζονται καθημερινοί άνθρωποι, στη δεύτερη η Γκρέις Κέλι.
Για τον Elliot Erwitt η φωτογραφία είναι “μια τέχνη της παρατήρησης, πρόκειται για την ανακάλυψη κάτι ενδιαφέροντος μέσα στο σύνηθες. Είναι ο τρόπος που παρατηρείς τα πράγματα, που νοιάζεσαι για το τι συμβαίνει γύρω σου, που ενδιαφέρεσαι για την ανθρωπότητα και την ανθρώπινη κωμωδία». Ειδικά το τελευταίο, η εξαιρετική αίσθηση του χιούμορ είναι και προφανώς το στοιχείο εκείνο που οδηγεί τον Elliot Erwitt και στη διακωμώδηση του ίδιου του του εαυτού, όπως μπορούμε να διαπιστώσουμε από πολλές φωτογραφίες στις οποίες ποζάρει ο ίδιος στον φακό.
Για την φωτογραφία τοπίου ο Elliot Erwitt δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ, όμως η δεύτερη μεγάλη αδυναμία του, εκτός από τον άνθρωπο, είναι ο… σκύλος. Σ’ «αυτόν», αποδίδοντας του σε ένα βαθμό ανθρώπινη υπόσταση, ο Erwitt αφιερώνει ένα τεράστιο όγκο από τις φωτογραφίες του, τρία από τα βιβλία του (this is not a book of dog pictures but of dogs in pictures) αποδεικνύoντας ότι «η στενή σχέση του ανθρώπου με το συγκεκριμένο τετράποδο οφείλεται στην αμοιβαία ομοιότητα και στο συναίσθημα».
Διαρκές χαρακτηριστικό του Elliot Erwitt είναι ότι αποφεύγει να δώσει τίτλους για τον εαυτό του και τη δουλειά του (I am Elliot Erwitt and I ‘ve been that for a number of years), ωστόσο όταν του υπενθυμίζουν πόσο διασκεδαστικές είναι οι φωτογραφίες του εκείνος απαντάει ότι «προτιμάω να είμαι διασκεδαστικός παρά να είμαι τραγικός».
Σχόλια