Ο Τζον Όλιβερ έχει δίκιο: η άκριτη παρουσίαση επιστημονικών μελετών στα ΜΜΕ είναι κωμική αλλά είναι ταυτόχρονα και τραγική γιατί καθοδηγεί τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε όχι τα ΜΜΕ αλλά την επιστήμη. Από την άλλη, πώς είναι δυνατόν να μη σταθεί κανείς τουλάχιστον επικριτικά απέναντι σε μια μελέτη η οποία υποστηρίζει ότι “η συντακτική πολυπλοκότητα του υλικού που διάβαζαν επηρέασε άμεσα την πολυπλοκότητα του γραπτού λόγου μεγαλύτερων σε ηλικία σπουδαστών”. Ή με άλλα λόγια, αν διαβάζει κανείς απλοϊκά πράγματα, περιορίζεται η ικανότητά του να εκφραστεί γραπτά με περίπλοκο τρόπο.
Η καθομιλουμένη αμερικανική γλώσσα έχει την κατάλληλη έκφραση για τις περιπτώσεις αυτές (παρεμπιπτόντως τη χρησιμοποιεί και ο Τζον Όλιβερ στο παραπάνω βίντεο): no shit! Υπάρχει δηλαδή κανείς που πιστεύει ότι ένας καλά δομημένος γραπτός (ή και προφορικός) λόγος μπορεί να προέλθει από το διάβασμα π.χ. κουτσομπολίστικων εφημερίδων ή περιοδικών ή σάιτ τύπου Buzzfeed; Ή που θα εντυπωσιαζόταν αν μάθαινε ότι οι άνθρωποι που μπορούν να αρθρώσουν έναν σοβαρότερο λόγο διαβάζουν κυρίως βιβλία ή εφημερίδες τύπου “Wall Street Journal”;
Αν υπάρχει κάτι ενδιαφέρον στη μελέτη αυτή (όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να τη βρουν εδώ) είναι ότι φέρνει στη συζήτηση και τα ψηφιακά μέσα όμως αυτό είναι αναπόφευκτο καθώς όλο και περισσότερος κόσμος τα χρησιμοποιεί και για την ενημέρωση και για την ψυχαγωγία του. Παρότι δε οι επιλογές περιορίζονται στο “Buzzfeed”, το “Tumblr”, το “Reddit”, την “Huffington Post”, το “Medium” και το “Ozy”, το συμπέρασμα είναι αυτό που θα περίμενε κανείς αν στη θέση των “Buzzfeed”, “Tumblr” και “Reddit” έβαζε κάποιο κουτσομπολίστικο και/ή λάιφσταϊλ έντυπο της δεκαετίας του 1990: οι άνθρωποι που διαβάζουν τα σάιτ αυτά είναι αυτοί που καταναλώνουν αποκλειστικά (ή πάρα πολύ) τέτοιου είδους περιεχόμενο.
Το μόνο σημείο που βρήκα πραγματικά αξιόλογο στην εν λόγω μελέτη είναι ότι επιβεβαιώνει κάτι που έχω περάσει πολλά χρόνια υπερασπιζόμενος απέναντι σε τεχνοφοβικούς και παλαιάς κοπής διανοούμενους, εντός ή εκτός εισαγωγικών: ότι το πρόβλημα δεν είναι πού διαβάζει κανείς κάτι αλλά τι είναι αυτό που διαβάζει –μ' άλλα λόγια ότι η δαιμονοποίηση του Internet συνολικά αποσπά την προσοχή από το γεγονός ότι το Internet μπορεί να είναι ένα εξαιρετικό επιμορφωτικό μέσο το οποίο ειδικά οι νεότεροι άνθρωποι θα χρησιμοποιήσουν έτσι κι αλλιώς. Αλλά κι αυτό ακόμα είναι προφανές και (θα όφειλε να είναι) αυτονόητο: αν κανείς συγχέει το μέσο με το περιεχόμενο μάλλον έχει βαθύτερα προβλήματα κατανόησης.
Αυτό που θεωρώ πραγματικά απογοητευτικό στην όλη συζήτηση είναι ότι το Δίκτυο επιτρέπει πολύ πιο εύκολη πρόσβαση σε “δύσκολο” υλικό: ένα επίπεδο πιο μέσα από σχεδόν οποιοδήποτε άρθρο της Wikipedia, φέρνει τον χρήστη σε επαφή με τις πρωτογενείς πηγές για το άρθρο αυτό και πολύ συχνά οι πηγές είναι βιβλία ή επιστημονικά άρθρα που βρίσκονται αυτούσια ονλάιν (κάτι τέτοιο είναι άλλωστε πιο κοντά στο πνεύμα της εγκυκλοπαίδειας). Ειλικρινά λοιπόν δεν μπορώ να καταλάβω γιατί κανείς να μην κάνει τον “κόπο” του ενός επιπλέον κλικ: όπως άλλωστε προκύπτει και από τη μελέτη (και όπως γνωρίζει όποιος έχει κάνει έστω και μια εβδομάδα γυμναστική), κάθε φορά που δεν καταβάλει κανείς μια προσπάθεια εξασφαλίζει ότι η επόμενη φορά θα είναι ακόμα πιο δύσκολη.
Σχόλια