Από τότε που τον άκουσα για πρώτη φορά (στο «Here Come the Warm Jets») και διάβασα μερικά πράγματα για το πώς αντιμετώπιζε τη μουσική (και την τέχνη γενικότερα), την τεχνολογία και τον κόσμο συνειδητοποίησα ότι ο Μπράιαν Ίνο είναι μια περίπτωση που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής –και όχι μόνο για τους μουσικόφιλους. Ιδιαίτερα σε ό,τι έχει σχέση με την τεχνολογία και την εμπλοκή της στη δημιουργία, έχοντας το πλεονέκτημα να μιλάει από τη θέση του «been there, done that –when no one else was doing it» ο Ίνο είχε ανέκαθεν, και εξακολουθεί να έχει απόψεις από τις οποίες μπορούμε να διδαχθούμε όλοι μας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια συνέντευξή του που αναδημοσίευσε προχθές το «The Vinyl Factory» στην οποία ο θρυλικός, πλέον, μουσικός και παραγωγός μιλάει για την αντιπαραβολή αναλογικής και ψηφιακής τεχνολογίας στο στούντιο, το χώρο που αποτελεί το κύριο μουσικό του όργανο τα τελευταία 30 χρόνια. Παρότι φαινομενικά πρόκειται για ένα θέμα που ενδιαφέρει μόνο όσους ασχολούνται με τη μουσική δημιουργία και την παραγωγή της, οι κίνδυνοι για τους οποίους χτυπάει ο Ίνο το προειδοποιητικό καμπανάκι είναι κοινοί για οποιονδήποτε χρησιμοποιεί την τεχνολογία.
Το πρόβλημα κατά τον Ίνο εστιάζεται στο «Ctrl-Z», ήτοι στη δυνατότητα της άμεσης επανόρθωσης οποιουδήποτε σφάλματος –όντας επαγγελματίας γραφιάς έχω μακαρίσει αμέτρητες φορές τις μηχανές για τη δυνατότητά τους αυτή όμως ο Ίνο έχει δίκιο: αν δοκιμάσεις να γράψεις χωρίς το Ctrl-Z, όπως θα έκανες αν έγραφες αναλογικά, με ένα χαρτί και ένα μολύβι, συνειδητοποιείς ότι χρειάζεται να σκεφτείς πολύ πριν γράψεις. Και ναι, βεβαίως και το μολύβι σβήνεται, όμως από ένα σημείο και μετά η διαδικασία γίνεται αρκετά κουραστική ώστε να καταλήγουμε στο ίδιο σημείο: ο καλύτερος τρόπος να γράψεις σωστά είναι να σκεφτείς, να φτιάξεις την πρόταση στο νου σου και μετά να τη γράψεις.
Κρίνοντας από αυτό που συμβαίνει στα social media (βλ. αυτό που έγραφα τις προάλλες περί θορύβου) θα έλεγα ότι η ευκολία της αναθεώρησης μας έχει οδηγήσει σε μια απαξίωση αυτού που εκθέτουμε: δεν το θεωρούμε εξίσου ισχυρό με αυτό που π.χ. θα γράφαμε σε ένα γράμμα, θα το στέλναμε σε μια εφημερίδα και θα τυπωνόταν στη σελίδα με τις γνώμες των αναγνωστών –απλώς το πετάμε στην οθόνη αδιαφορώντας για το ότι την οθόνη αυτή τη βλέπουν όλοι μας οι γνωστοί και φίλοι (και δυνητικά οποιοσδήποτε). Το δε πιο αστείο είναι ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο αναιρούμε την ίδια τη διαδικασία της αναθεώρησης: αντί να τη χρησιμοποιήσουμε για να εκθέσουμε τη σκέψη μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, καταλήγουμε να την αγνοούμε εντελώς. Και εδώ δεν πρόκειται για αυθορμητισμό αλλά για απερισκεψία.
Πολύ βαριά όλα αυτά για Μέσα που βασικά χρησιμοποιούνται για να σχολιάζουμε φωτογραφίες γατιών και φαγητών; Ναι, πιθανότατα. Όμως όπως ξέρουμε, η online υπόστασή μας ταυτίζεται όλο και περισσότερο με την offline και η επιρροή είναι αμφίδρομη: όσο πιο κενή περιεχομένου γίνεται η μια, τόσο θα υποφέρει και η άλλη. Προφανώς δεν υποστηρίζω την επιστροφή στις γραφομηχανές και στο ταχυδρομείο όμως ίσως θα ήταν καλό να αρχίσουμε να ρίχνουμε μια δεύτερη ματιά σε αυτό που θα εκθέσουμε πριν το κάνουμε. Αν μη τι άλλο, για την ψηφιακή μας υστεροφημία…
Σχόλια