Πρόσφατα διάβαζα ένα θέμα που θεωρώ σημαντικό. Οι απόψεις του Γιώργου Ζαρκαδάκη, συγγραφέα και επιχειρηματία που ζει στο Λονδίνο και εργάζεται στα ψηφιακά μέσα και ένα άρθρο της Generation Flux που ζει στο momentum των startups, συγκλίνουν στο αν, γιατί, πότε χρειάζεται trained manager η νέα επιχειρηματικότητα. Ο Γιώργος αρθρογράφησε το “Το MBA σου και σε άλλη παραλία”, υποστηρίζοντας ότι η σύγκρουση αρχών ενός ΜΒΑ και των ποιοτήτων που χρειάζονται, για να υλοποιηθεί μια επιχειρηματική ιδέα είναι σημαντική. Αναφέρει, ότι από τη στιγμή που το startup βρει το μοντέλο κι αρχίζει να εκτελεί, τότε οι επενδυτές αρχίζουν να αλλάζουν την οπτική τους και οι κάτοχοι ενός καλού ΜΒΑ γίνονται αυτομάτως υποψήφιοι για να αντικαταστήσουν τους ιδρυτές στις θέσεις του C-level. Σχεδόν με ίδια οπτική οι Generation Flux αναρωτιούνται για τα tech startups αν χρειάζονται managers και την κλασσική ιεραρχία διοίκησης...ίσως γιατί μπήκαν σε ένα νέο κόσμο. Γράφει το άρθρο “Management has traditionally been a worker's best way to get ahead and increase earnings, but at startups, where speed and autonomy are prized above all else, managers are often dismissed as archaic, or worse, dead weight.”
Πιστεύω ότι τα διλήμματα “παλιό ή νέο”, “managers ή owners”, “management vs. creative openness” είναι παραπλανητικά και δεν εισφέρουν τίποτα στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας. Η νέα γενιά, ίσως δικαιολογημένα -επειδή παλεύει μόνη της- αποδομεί καθετί που δεν το ξέρει, δεν το έχει ζήσει και ψάχνεται σε νέα μονοπάτια. Της λείπει όμως τεράστιο γνωστικό πεδίο. Από την άλλη υπάρχουν εκατομμύρια εταιρίες καλών πρακτικών, που ενώ φαντάζουν ‘big ships’ είναι τόσο καινοτομικές και ανοιχτές στη διοίκηση, στη συμμετοχή εργαζομένων, στην ανάπτυξη νέων ιδεών και την επένδυση σε ταλέντο που μόνο καλά θα είχαν να τους δανείσουν. Τρίτον, ένα νέο παιδί που δεν έχει ευρύτητα σπουδών, πρακτική εμπειρία business και ξεκινά μια δική του επιχείρηση θα κληθεί να αντιμετωπίσει πραγματικότητες πολυδιάστατες που δεν τις φανταζόταν στα θέματα διοίκησης, εμπορικής πολιτικής, συνεργασιών, νομικών θεμάτων, marketing όπου το opportunity cost είναι τεράστιο με επακόλουθα...την καθυστέρηση, την δυσκολία ή τελικά την αποτυχία! Τέταρτον, επειδή όλοι οι νέοι επιχειρηματίες κινδυνεύουν να βρεθούν σε σιλό –εξαιτίας του ότι πέφτουν με τα μούτρα σε ότι ξέρουν καλά– υπάρχει ο κίνδυνος η επιχειρηματική δράση να μην έχει ορίζοντα. Τι θα κάνει το taxibeat όταν ανοίξει την αγορά και αρχίσει να αντιγράφεται πιο πολύ; Τι θα κάνει το marketplace προϊόντων ονομασίας προέλευσης, όταν θα κληθεί να πατεντάρει brands (λίστες προϊόντων) με αποκλειστικές συνεργασίες; Τι θα κάνει ο app developer μόλις μετά από 10-12 μήνες παραδώσει το app του και θα πρέπει να ξεκινήσει κάτι νέο; Υπάρχουν αγορές που περιμένουν 12 μήνες για να ξαναμπείς ως παίκτης σε αυτές;
Καταλαβαίνω ότι ο ενθυσιασμός, τα χαμηλά κόστη, οι σχεδόν εθελοντικές συνεργασίες είναι μια αρχή. Αλλά πόσο compromised αρχή είναι αυτή; Είναι προτιμότερο να έχεις μία νέα ομάδα, ευαγγελιζόμενος το modernity, ή την καλύτερη στημένη ομάδα που θα παντρεύει την εμπειρία με τη φρεσκάδα; Το μυστικό είναι στο cross-vertical development. Δηλαδή, χωρίς ηλικιακά και άλλα ταμπού, μακάρι οι νέοι wannabe επιχειρηματίες να έβλεπαν ως μέλλον τη διαμόρφωση ομάδων βάσει ικανοτήτων και expertise, αντί να περιχαρακώνονται. Οι δύο μακρινές γενιές, ή οι δύο φαινομενικά σε απόσταση χώροι (των MBAers και των creative (έτσι αυτο-ονομάζονται)) έχουν πολλά συμπληρωματικά στοιχεία και ευκαιρίες, που εγγυώνται επιυχίες και επίλυση προβλημάτων competence και skills. Μπορεί στο μικρόκοσμό του ένας developer να βλέπει μόνο αυτό που κατέχει καλά, αλλά ίσως δεν βλέπει ότι θα μπορούσε να γίνει συνέταιρος και execution arm ενός μεγάλου retailer ή/και εξωτερικός του συνεργάτης. Γιατί η ανάπτυξη έρχεται, όταν επιχειρούν πολλοί, όταν διασταυρώνονται χώροι και όταν ο επιχειρηματίας ανοίγει πολλά opportunity hubs. ‘Εχω ξαναγράψει ότι η τεχνολογία θα γίνει εργαλείο μετασχηματισμού των industries, αλλά όχι αυτόφωτη και μακροχρόνια αγορά από μόνη της.
Νομίζω ότι η νέα επιχειρηματικότητα κάνει ένα λάθος. Αυτοπεριορίζεται σε ομάδες που νιώθουν πιο creative, ας πούμε, και ξεχνά ότι εκεί που στοχεύει, υπάρχουν ήδη έμπειροι και εκπαιδευμένοι καταλύτες. Συνεταιρισμοί, εξωτερικοί συνεργάτες...you name it. Ισως αυτοί θα ανοίξουν γρηγορότερα την αγορά αναφοράς ή θα τους γλυτώσουν από λάθη.
Στο δίλημμα “manager ή owner” εγώ απαντώ, ότι όταν φτιάχνεις μία ομάδα που μοιράζεται μακρόπνοο όραμα, την προσπάθεια και το ρίσκο πρέπει να αναζητάς σε αυτή τα εξής σημαντικά κριτήρια, ασχέτως τίτων και ρόλων:
- Το στρατηγικό μυαλό με ικανότητα ανάλυσης και σύνθεσης
- Τον project manager με ικανότητα end to end διαχείρισης σύνθετων έργων
- Το εμπορικό και marketing μυαλό (που δεν γράφει απλά στο twitter ή δεν δίνει συν/ξεις), αλλά γεννά υπηρεσίες / νέα offerings που εμπλουτίζουν το entity
- Τις in-house ή out-sourced τεχνικές ειδικότητες: τους καλύτερους που υπάρχουν
- Τον υπεύθυνο ανάπτυξης συνεργασιών και εργασιών
Τώρα αν αυτοί είναι 25 ή 35, αν είναι MBAers ή απόφοιτοι ΤΕΙ, αν είναι εργαζόμενοι ή συνέταιροι καθόλου δεν πρέπει να νοιάζει τον επιχειρηματία που έχει υποχρέωση να αποφασίζει τα πάντα με το επιθυμητό μέλλον. Πρέπει να βλέπει μακριά. Αν έχει φτιαχτεί η νέα επιχείρηση με αυτό το mindset, το μόνο που χρειάζεται είναι να υπάρχουν μετρήσιμοι στόχοι και πλάνα 100 ημερών και βάσει αυτών να κρίνονται όλοι. Γιατί καλή η “δημιουργική διάθεση”, καλή η αμφισβήτηση του παλιού ...αλλά το startup κινδυνεύει πάντα να μείνει στάσιμο ή θολό ή με αργή ανάπτυξη ή μια χύμα (αλλά πολύ γλυκιά), φιλική ομάδα.
Συνθέστε, ενώστε, μεγαλώστε. Αυτό πρέπει να απασχολεί τις νέες επιχειρήσεις ή όσες παλαιότερες μετασχηματίζονται για να κερδίσουν το μέλλον. Μην βάζετε ταμπέλες, μην αποκλείετε, μην περιχαρακώνετε τα όνειρα ...σε ένα κόσμο που ζει στον παλμό του co-creation και ψάχνει πιο βιώσιμα μοντέλα από εκείνα του παρελθόντος.
Stay tuned,
Τάσος
Σχόλια