Ένα από τα πρώτα πράγματα που κατάλαβα όταν άρχισα να έχω... απευθείας σύνδεση με την Ιαπωνία, ήτοι από όταν άρχισα να παίρνω πληροφορίες για τη χώρα είτε από Ιάπωνες, είτε από μη-Ιάπωνες που ζουν πολύ καιρό στη χώρα και που επιβεβαιώθηκε όταν μετακόμισα εδώ ήταν ότι καλύπτεται από έναν μανδύα προκαταλήψεων και προϊδεάσεων. Και παρότι εν έτει 2016 θα περίμενε κανείς ότι η κατάσταση θα έχει βελτιωθεί, η βελτίωση δεν είναι αυτή που θα περίμενε κανείς δεδομένου του όγκου πραγματικής πληροφορίας που είναι πλέον διαθέσιμη. Μ' άλλα λόγια, η Ιαπωνία εξακολουθεί να είναι “χώρα μυστηρίου” για τους περισσότερους –απλώς οι προϊδεάσεις έχουν πια διαφορετική μορφή: τη θέση των σαμουράι, των νίντζα και των γκέισα έχει πάρει ο αλά “Blade Runner” φουτουρισμός.
Όπως όλες οι προϊδεάσεις, και η συγκεκριμένη δεν είναι εντελώς ξεκομμένη από την πραγματικότητα: ναι, ειδικά στις ιαπωνικές μεγαλουπόλεις, υπάρχουν αρκετοί αυτοματισμοί που δίνουν την εντύπωση ότι έχει βρεθεί κανείς σε ταινία επιστημονικής φαντασίας (υπάρχουν επίσης πολλές γυναίκες που φορούν κιμονό, όμως αυτό είναι μια άλλη συζήτηση). Η διαφορά είναι ότι η περί ης ο λόγος ταινία επιστημονικής φαντασίας πλησιάζει περισσότερο τα B-movies της δεκαετίας του 1960 και του 1970 και αυτό συμβαίνει για τον απλούστατο λόγο ότι πολλοί από τους αυτοματισμούς αυτούς, και ακόμα περισσότερο, η τεχνολογική σκέψη που τους συνέλαβε και τους υλοποίησε, προέρχονται ακριβώς από εκείνη την εποχή.
Για διάφορους λόγους που σχετίζονται τόσο με την ιστορία της όσο και με την οργάνωση της κοινωνίας της, η Ιαπωνία δε βρίσκεται όπως θέλει η δημοφιλής προκατάληψη “στην αιχμή της τεχνολογίας” –αν βρισκόταν, ο Μασαγιόσι Σον δε θα ξόδευε 32 από τα δισεκατομμύρια της Softbank για να εξαγοράσει την ARM. Ναι μεν, όταν πρόκειται για επεξεργασία ορισμένων πρώτων υλών και για κάποιους τομείς της βαριάς βιομηχανίας οι Ιάπωνες εξακολουθούν να βρίσκονται στις πρώτες θέσεις της παγκόσμιας κατάταξης όμως όταν η συζήτηση έρχεται στις τεχνολογίες των τελευταίων χρόνων, η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική.
Για παράδειγμα, πολλοί αναρωτήθηκαν ποιος ήταν ο λόγος που το Pokemon GO δε λανσαρίστηκε πρώτα στην Ιαπωνία και μετά οπουδήποτε αλλού –ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι η ιδιοκτήτρια της ιδέας, η Nintendo, είναι ιαπωνική. Και η απάντηση έρχεται δια στόματος του Τζον Χάνκε, CEO της εταιρείας που ευθύνεται για το παιχνίδι, της Niantic σε συνέντευξή του στο “Forbes”: δεν υπάρχουν αρκετοί server για να σηκώσουν το βάρος της προσδοκώμενης δημοτικότητας. Και ας μη συζητήσουμε καν το ότι το ίδιο το Pokemon GO υλοποιήθηκε από μια αμερικανική εταιρεία και όχι από μια ιαπωνική.
Η ιστορία αυτή είναι η πιο πρόσφατη –και η πιο κραυγαλέα- όμως υπάρχουν και πιο καθημερινά παραδείγματα. Όπως, ας πούμε, ότι μόλις με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2020 έχουν αρχίσει να γίνονται σοβαρές κινήσεις προς τη διάδοση του WiFi ακόμα και στο Τόκιο. Ή ότι ένα μεγάλο (πολύ, πολύ μεγάλο) ποσοστό της ιαπωνικής εταιρικής επικοινωνίας γίνεται ακόμα με φαξ. Ή ότι το design ακόμα και των πιο επιτυχημένων ιαπωνικών web sites δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από το ελληνικό web της δεκαετίας του 1990 (μια τυχαία ματιά στην σελίδα ενός προϊόντος από το Rakuten, το λεγόμενο και “ιαπωνικό Amazon” το επιβεβαιώνει).
Τα παραπάνω δε σημαίνουν ότι η Ιαπωνία έχει χάσει το παιχνίδι. Οι Ιάπωνες έχουν μακριά ιστορία στην ανατροπή των δεδομένων, ακόμα και (ή μάλλον, ιδιαίτερα) όταν οι συνθήκες είναι εναντίον τους. Έχουν τεράστια αποθέματα κεφαλαίου και έχουν τη νοοτροπία της σκληρής δουλειάς, πράγμα που σημαίνει ότι θα βρουν έναν τρόπο να κρατηθούν στην επιφάνεια, ακόμα και αν δεν κατακτήσουν την πρώτη θέση. Όμως όσοι πιστεύουν ότι βρίσκονται ήδη εκεί, μάλλον θα πρέπει να το σκεφτούν λίγο καλύτερα: αυτή τη στιγμή τουλάχιστον, η ακίδα της τεχνολογικής πυξίδας δείχνει σταθερά προς τη Δύση.
Σχόλια