Το ορκίζομαι: δεν έχει να κάνει με το ίδιο το Apple Watch ή με τις (οικείες πλέον στον αναγνώστη του «Deasy») εμμονές μου σε ό,τι σχετίζεται με τη συγκεκριμένη εταιρεία. Πρόκειται για ένα ευρύτερο πρόβλημα το οποίο μόλις τις τελευταίες ημέρες κατάφερα να βάλω σε μια σειρά και το οποίο στηρίζεται σε ένα πολύ βασικό σημείο: στο πώς η τεχνολογία επηρεάζει τη ζωή μας. Και όσο περνούν οι μέρες και το σκέφτομαι περισσότερο, καταλήγω διαρκώς στο ίδιο σημείο: τα smartwatches –όλα τα smartwatches- έχουν πιο πολλές πιθανότητες να αποδειχθούν επιζήμια παρά ωφέλιμα.
Ένας λόγος είναι αυτός που ήδη επεσήμαναν διάφοροι σε σχέση, κυρίως, με το Apple Watch –μερικά ενδιαφέροντα δείγματα είναι αυτό του Σεθ Φίγκερμαν στο «Mashable» και του Αντρέ Σπάισερ στο «Quartz»: η ολοένα και μεγαλύτερη διείσδυση του εργασιακού περιβάλλοντος στην καθημερινή ζωή. Ήδη με τα smartphones, μια μεγάλη μερίδα εργαζομένων έχει χάσει το όριο μεταξύ των ωρών δουλειάς και των ωρών ξεκούρασης αφού οι συνεργάτες τους γνωρίζουν ότι μπορούν να διαβάσουν τα επαγγελματικά τους email ανά πάσα στιγμή και ώρα στα τηλέφωνά τους –υπάρχει αμφιβολία ότι με τη διάδοση των smartwatches το πράγμα θα γίνει χειρότερο;
Λίγο πιο μακριά πηγαίνει το φαινόμενο ο Τιμ Γου στο «New Yorker», αναφερόμενος όχι ειδικά στα έξυπνα ρολόγια αλλά σε κάθε τεχνολογία που υποστηρίζει ότι μπορεί να κάνει τη ζωή μας «πιο εύκολη». Κατά τον καθηγητή της νομικής του Κολούμπια, κάθε φορά που εντάσσουμε στην καθημερινότητά μας μια τέτοια συσκευή, εγκαταλείπουμε μια από τις ικανότητες που μας έκαναν να εξελιχθούμε ως είδος στο σημείο που εξελιχθήκαμε. Συσκευές όπως τα smartwatches και τα smartphones πριν από αυτά, προάγουν –αντίθετα με τους υπολογιστές τους οποίους τείνουν, θεωρητικά τουλάχιστον, να υποκαταστήσουν- είναι στην ουσία αποδέκτες και επεξεργαστές πληροφοριών στις οποίες εμείς καλούμαστε να αντιδράσουμε με τον πιο απλό δυνατό τρόπο.
Εδώ είναι ένα σημείο που ενοχλεί –πιστεύω- αρκετούς ανθρώπους που προέρχονται από τον χώρο της τεχνολογίας: παρότι πολλοί χρήστες υπολογιστών τους χρησιμοποιούσαν (και τους χρησιμοποιούν ακόμα) σαν «χαζά κουτιά», οι δυνατότητες για να χρησιμοποιηθούν οι συγκεκριμένες μηχανές σαν εργαλεία, υπήρχε πάντοτε μέσα τους. Στις συσκευές όπως τα tablets, τα smartphones και, πλέον τα smartwatches, η δυνατότητα αυτή εξαφανίζεται βαθμιαία και η μόνη παρέμβαση που μπορεί να κάνει ο χρήστης είναι στο interface τους. Μ’ άλλα λόγια, υποκαθιστούμε ένα εργαλείο, με μια άλλη συσκευή που δεν είναι εργαλείο και αποτέλεσμα τα υποκατάστασης αυτής, είναι η απώλεια των ικανοτήτων που σχετίζονται με τη χρήση του εργαλείου –η χρήση του συμπλέκτη μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την οδήγηση όμως αυτό δεν το ξέρουν όσοι μπορούν να οδηγήσουν μόνο αυτόματα οχήματα.
Να θυμίσω εδώ ότι τα παραπάνω (καθώς και το ίδιο το κείμενο που διαβάζετε αυτή τη στιγμή) δεν προέρχονται από μια θέση τεχνολογικού ντετερμινισμού/νέο-Λουδιτισμού: ούτε οι γράφοντες, ούτε ο υπογράφων υποστηρίζουμε ότι η τεχνολογία είναι εξ ορισμού και εγγενώς κακή και ότι πρέπει να εγκαταλειφθεί! Απλώς ότι ορισμένες από τις κατευθύνσεις της μπορεί να έχουν επιβλαβή αποτελέσματα σε διαστάσεις της ζωής μας που δεν έχουμε υποπτευθεί –και υπεύθυνοι γι αυτό δεν είναι μόνο οι διάφοροι Τιμ Κουκ που εισηγούνται τις τεχνολογίες όσο κι εμείς που αποδεχόμαστε τις εισηγήσεις τους και τις εντάσσουμε απερίσκεπτα και άκριτα στη ζωή μας.
Σχόλια